Konuyu Hazırlayan: Dr.Enis Ardıç

Tüberküloz Nedir?

Soluduğumuz hava ile akciğerlere giren Tbc basilinin (mikrobunun) yol açtığı, asıl olarak akciğerlerde yerleşen,fakat kan ve lenf yoluyla tüm vücuda dağılabilen mikrobik, bulaşıcı, süreğen bir hastalıktır.

Hastalık Etkeni

Micobacterium Tüberculosis (M.Tbc) etken bakteridir.

 

Görülme  Sıklığı

Dünya nüfusunun 2'si Tbc basili ile enfektedir. Her yıl 8,7 milyon insan bu hastalığa yakalanmakta, 2 milyon insan ölmektedir.
Türkiye'de hastalık insidansı binde 30'un üzerine çıkmakta olup, hastalığın sık görüldüğü ülkeler arasında yer almaktadır.

 

Nasıl Bulaşır?

Hastalığı yalnızca aktif  tüberküloz bulunan kişiler bulaştırabilir.
Akciğer dışı organ tüberkülozu olanlar,15 gündür tedavi alıyor olanlar pratik olarak bulaştırıcı değildir.
Hastalık damlacık yoluyla bulaşır. Hastanın hapşırma öksürmesi sonucu havaya yayılan basiller kapalı bir ortamda uzun süre aynı
havayı soluyan sağlam kişilerce alınır.
Ancak mikrobu soluyan kişilerin az bir kısmında hastalık gelişir.
Hastalık solunan mikrobun sayısına,hastalık yapma gücüne, kişinin direncine, bağışıklık sisteminin kuvvetine göre farklılık gösterir. Hastalık tabak, bardak veya diğer nesnelerle  bulaşmaz.


Kimler Risk Altında?

Hasta kişiyle aynı evde yaşamış veya uzun süreli temasta bulunmuş olanlar.
Hastalığın yaygın olduğu ülkelere gidenler.
Bağışıklık sistemini zayıflatan kanser, AIDS gibi hastalıklara yakalananlar
Toplu yaşanan yurt, hastane, cezaevi gibi yerlerde kalanlar
Beslenmesi bozuk, kötü yaşam koşullarına sahip kişiler
Alkol ve madde bağımlıları




Tüberküloz olabilir miyim?

Birkaç hafta içinde gittikçe kötüleşen inatçı öksürük,
Belli bir neden olmaksızın kilo kaybı
Ateş ve gece terlemesi
Alışılmışın üzerinde yorgunluk sağlıksız hissetme
Öksürükle birlikte kan gelmesi

Hastalık sinsi ve yavaş ilerler.

 

Tanı:

Kişinin tüberküloz olduğu ancak vücut örneklerinde balgam, idrar, mide sıvısı, BOS, pleura periton sıvısı gösterilmesiyle söylenebilir. Alınan doku biyopsilerinde tüberküloza özgü değişikliklerin izlenmesiyle de tanı konabilir.

Aktif hastalığı olanlarla yakın temasta bulunanlar, birlikte yaşayanlara PPD Testi yapılır. PPD Testi,Tbc basilini alıp almadığımızı gösterir, ancak hastalığı göstermez. Testin (+) çıkması, hastalık yönünden araştırmayı gerektirir.
 

Tedavi: 

Günümüzde hastalık tedavi edilebilir hale gelmiştir. Ancak günlük uygulamalarda tedavinin uzun ve çok ilaçla yapılıyor olması hasta uyumunu güçleştirmektedir. Tedavi en az 6 ay olmak üzere hastanın durumuna göre 9,12 hatta 24 aya kadar uzatılabilir. Düzensiz ya da eksik yapılan tedavi ilaç direncine yol açarak, hastalığın tedavisini güçleştirir.

Ülkemizde Verem Savaş Dispanserleri ücretsiz olarak hastalığın tetkik ve tedavisini yapmaktadır.


BCG Aşısı Hastalıktan Korur mu?

BCG aşısı,çocuklarda kanla yayılan(milier) ve beyin zarını tutan(menenjit) tüberküloz gibi ciddi hastalıkları önler. Ancak erişkinlerde hastalık için koruyucu değildir.



Korunma

Tüberküloz hastalığı dünyada ve ülkemizde ciddi bir Halk Sağlığı sorunudur.
Her ne kadar artık  eskisi gibi ciddi bir ölüm nedeni olmasa da hastalık kontrolü çabalarının azaldığı ülkelerde, özellikle AIDS hastalığının da yaygınlaşmasıyla görülme sıklığında artma gözlenmektedir. Korunma yöntemlerinin başında,hastaların erken tanısı, hızlı, etkin biçimde tedavisi ve hasta kişiden sağlam kişiye bulaşma yollarının engellenmesi gelir.

Hastalığın, toplu taşıma araçlarını kullanmakla veya günlük işlerle uğraşırken bulaşma riski yok gibidir. Tüberkülozlu çocukların hastalığı yayma olasılığı
çok düşüktür.